Nederland heeft de doelstelling om in 2050 van het aardgas af te zijn. De sterk gestegen aardgasprijs als gevolg van de huidige oorlog in Oekraïne maakt dit alleen maar urgenter. Gemeenten zijn momenteel aan het puzzelen hoe zij hun wijken van het aardgas af kunnen krijgen. De nieuwe Wet gemeentelijke instrumenten warmtetransitie (de Wgiw) speelt hierbij een belangrijke rol. De Wgiw is het sluitstuk van de aardgasvrij wijkgerichte aanpak. De wet ligt op dit moment ter consulatie.
De Wgiw is een gezamenlijk wetsvoorstel van de ministeries van Economische Zaken en Klimaat en van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en bevat aanpassingen van de Gaswet en de Omgevingswet. In de Wgiw staan voorstellen die van belang zijn voor gemeentelijke planvorming van de (aardgasvrij) wijkgerichte aanpak. De wet past onder meer de Omgevingswet aan, zodat gemeenten een aanwijsbevoegdheid krijgen waarmee ze kunnen bepalen welke wijken op termijn van het aardgas af kunnen. De bewoners in de wijken behouden echter wel de keuzevrijheid om wel of niet aangesloten te worden op een collectieve warmte voorziening. Een duurzaam alternatief is echter niet altijd beschikbaar.
Gemeenten zijn daarnaast op grond van het wetsvoorstel verplicht om bij de inzet van de aanwijsbevoegdheid een warmteprogramma op te stellen en vervolgens de kosteneffectiviteit te beschrijven in een uitvoeringsplan. Wanneer de kosten en baten niet met elkaar in balans zijn, dienen de gemeenteraden volgens het wetsvoorstel niet in te stemmen met de inzet van de aanwijsbevoegdheid.
Het wetsvoorstel stuurt aan op een zorgvuldig en transparant besluitvormingsproces voor gemeenten en gemeenteraden. Die zorgvuldigheid en transparantie zijn belangrijk voor de betaalbaarheid en snelheid van de verduurzaming van de aardgasvrije wijken. Begrippen als betaalbaarheid en proceswaarborgen zijn echter tot op heden niet nader geconcretiseerd. Mogelijk kunnen gemeenten deze zelf in eigen beleid concretiseren.
Desondanks is de Autoriteit Consument & Markt (ACM) positief over het wetsvoorstel en de doelen die het conceptwetsvoorstel nastreeft. Volgens de ACM is het wetsvoorstel namelijk goed uitvoer- en handhaafbaar voor gemeenten. De ACM is echter wel van mening dat het wetsvoorstel onlosmakelijk is verbonden aan de Wet Collectieve Warmtevoorziening, de Energiewet en de Omgevingswet. Deze drie wetsvoorstellen zijn op dit moment nog niet in werking getreden.
Heeft u als bewoner of gemeente vragen over het voorstaande, dan kunt u met ons contact opnemen.